Beata Stepniak-Furkałowska, trener i coach z pasją pisania.
Do tej pory oczywiste wydawało się, że w efektywnych zespołach musi być stypendysta renomowanej uczelni, dwóch ekstrawertyków, programista wyspecjalizowany w konkretnym języku programowania oraz ktoś z tytułem doktora lub profesora. Takie podejście okazało się błędne.
Jacek Tomczyk 5 cech dobrego zespołu wg Google
Każdy lider czy menedżer przyzna, że dobrze dobrany zespół to skarb, a ludzie wewnętrznie zmotywowani, których nie trzeba pilnować na każdym kroku to diamenty. Ale jak zbudować taki „zespół marzeń”?
Projekt Arystoteles
W 2017 roku firma Google przeprowadziła badania, których celem było wyłonienie najbardziej produktywnych zespołów. Projekt Arystoteles wykazał, że istnieje pięć czynników, które mają wpływ na to, czy zespół będzie działał efektywnie. Są to:
- Bezpieczeństwo.
- Niezawodność.
- Jasne cele.
- Pasja i zaangażowanie.
- Wiara, że to, nad czym zespół pracuje, ma sens.
BEZPIECZEŃSTWO I NIEZAWODNOŚĆ
Oczywistym jest, że pracownicy muszą wykazać się określonymi kompetencjami, w tym wiedzą merytoryczną. Kiedy przydzielone zadania odpowiadają ich możliwościom, a na dodatek w każdej chwili mogą liczyć na wsparcie pozostałych członków zespołu, zarówno grupa, jak i każdy z osobna zyskuje poczucie bezpieczeństwa i przekonanie, że dadzą radę.
JASNE CELE
Aby poczuć się bezpiecznie i nabrać przekonania, że się nie zawiedzie pokładanych nadziei, potrzebne są jasno sprecyzowane cele. A kiedy zespół ma jasność, do czego dąży i odpowiedni potencjał, rodzi się szansa na coś więcej niż zwykłe wypełnianie służbowych obowiązków.
PASJA I ZAANGAŻOWANIE
Wśród kryteriów wpływających na fakt, że dany zespół pracuje wydajniej niż inny znalazła się pasja i zaangażowanie. Przyglądając się bliżej, a właściwie biorąc pod lupę ten czynnik możemy się przekonać, że wynikają one z tego, iż ludzie, robiąc to, co lubią, czują się w zespole na swoim miejscu. Dlaczego? Bo wykonują pracę zgodną z ich naturalnymi predyspozycjami.
WIARA, ŻE TO, NAD CZYM ZESPÓŁ PRACUJE, MA SENS
Kiedy każdy wie, co musi zrobić, jakie swoje umiejętności wykorzystać, komunikacja w zespole przebiega prawidłowo i wiadomo, do kogo w razie problemów się zwrócić, by zespół osiągnął cel, wszyscy z zaangażowaniem wykonują swoje zadania. Jak twierdzi Mihaly Csikszentmihalyi, autor teorii przepływu, każdemu człowiekowi największą satysfakcję przynosi realizacja celów i zadań, w których wykorzystuje swoje silne strony. Właśnie w stanie flow potrafi być w stu procentach skoncentrowany, zaangażowany i produktywny. Wykorzystując swoje naturalne zasoby, osiąga stan uskrzydlenia. Widzi sens w tym, co robi.
FRIS
Aby każdy z nas mógł wykorzystać swój naturalny potencjał, najpierw musi go poznać. Szczególnie ważny w tym aspekcie jest styl myślenia i styl działania. Dotyczy to zarówno liderów zespołów jak i pracowników.
STYL MYŚLENIA
Styl myślenia najłatwiej zaobserwować, gdy konfrontujemy się z nowym problemem. W nowych sytuacjach reagujemy w charakterystyczny dla siebie sposób, wykorzystując informacje i podejmując decyzje. W psychologii poznawczej nosi on nazwę stylu poznawczego lub stylu myślenia. Można go zbadać przy pomocy polskiego narzędzia diagnostycznego FRIS.
Model FRIS zakłada, że każdy z nas posiada jeden z czterech sposobów percepcji i wykorzystywania informacji, reagowania i rozwiązywania problemów. Opiera się on na czterech perspektywach poznawczych. Od ich pierwszych liter bierze się nazwa narzędzia diagnostycznego FRIS:
- Fakty
- Relacje
- Idee
- Struktury
Świadomość różnic między nami jest szczególnie ważna, gdy jesteśmy liderami i zarządzamy zespołem. Biorąc pod uwagę profil naszych pracowników (ich styl myślenia i działania) możemy zbudować efektywny zespół.
Biorąc pod uwagę cztery perspektywy poznawcze uzyskujemy uproszczony obraz tego, jak lubimy myśleć i działać. Oczywiście równie ważne są też style działania, jednak ze względów oczywistych (ograniczona objętość artykułu) nie sposób ich tu opisać. Dodam tylko, że jest ich 14.
FAKTY
Pracownicy z dominującą perspektywą faktów charakteryzują się logicznym sposobem myślenia. W ich podejściu do rozwiązywania trudnych sytuacji dominuje określenie nadrzędnego celu i upraszczanie problemu. Znajdują jedno praktyczne rozwiązanie i dążą do jego realizacji.
Czasami takie osoby są krytykowane za dosłowność, brak dyplomacji, potrafią „walić prosto z mostu”. Ich decyzje są kategoryczne. Lubią być pierwsi na starcie i na mecie, dlatego nazywani są ZAWODNIKAMI.
RELACJE
Pracownicy, działający w sposób intuicyjny, dla których ważne są relacje to PARTNERZY. Dla nich w podejściu do rozwiązywanego problemu ważne są przede wszystkim relacje. Zazwyczaj znajdują kilka wersji tego samego rozwiązania, intuicyjnie wybierając tę zawierającą najwięcej istotnych czynników.
Partnerzy dążą do kompromisu, są empatyczni, osobiście angażują się w sytuację. Są świadomi powiązań i relacji społecznych. Bywają krytykowani za nadwrażliwość, emocjonalność i zmienność decyzji.
IDEE
Osoby, z dominującą perspektywą idei, czyli WIZJONERZY, myślą w sposób lateralny, a w podejściu do problemów biorą pod uwagę szerszą perspektywę. Rozpatrują problem globalnie, znajdując różne alternatywne rozwiązania. Lubią zmieniać strategie, nawet już w fazie działania.Ich słabszą stroną może być brak systematyczności (nie kończenie spraw), generalizowanie oraz ignorowanie zasad.
STRUKTURY
Pracownicy, którzy lubią docierać do meritum problemu, a szczegółowa analiza jest podstawą ich działania, to BADACZE. Przy opracowaniu rozwiązania zbierają dużą liczbę informacji, dążąc do optymalnego rozwiązania. Perfekcjonizm, drobiazgowość i długie podejmowanie decyzji nie zawsze spotyka się z aprobatą i zrozumieniem innych.
Proces FRIS
W każdym przedsięwzięciu, w które zaangażowany jest cały zespół, możemy wyróżnić pewne fazy. Proces FRIS to model przebiegu projektu – od początku do jego zakończenia. Został podzielony na trzy etapy:
- Inicjowane
- Przygotowanie
- Działanie.
Na każdym etapie tego procesu potrzebne są inne umiejętności, inne style myślenia i działania. Model procesu FRIS w jasny i precyzyjny sposób wskazuje, które style myślenia wykorzystywane są na każdym z etapów. Jeśli znamy swój potencjał i wiemy, co jest dla nas naturalne i co robimy najlepiej, będziemy mogli wykorzystać go na którymś z wybranych etapów procesu FRIS.
INICJOWANIE
Pierwszym etapem jest inicjowanie. W tej fazie projektu ważne są: koncepcja, wizja i strategia. Pracownicy ze stylem myślenia WIZJONERA czują się tu jak ryba w wodzie. Przedstawiają możliwości, pomysły, opracowują strategię. Zanurzają się w głębinach wyobraźni, wymyślając alternatywne opcje rozwiązań, które (ku utrapieniu zespołu) mogą wciąż zmieniać.
PRZYGOTOWANIE
Wizjonerzy mogą zmienne koncepcje generować w nieskończoność. Zatem, aby pomysł miał szanse zaistnieć w rzeczywistości, niezbędne jest przejście do następnego etapu, czyli przygotowania. Pałeczka zostaje przejęta przez osoby, których żywiołem jest analiza, sprawdzanie pomysłu pod względem różnych kryteriów i w rezultacie konkretny plan działania. Logika, szczegółowa i dogłębna analiza i przewidywanie konsekwencji to jest to, co BADACZE lubią najbardziej. Dlatego właśnie pracownicy z aktywną perspektywą struktur sprawdzają się na tym etapie.
DZIAŁANIE
Wreszcie przychodzi pora na ostatni etap projektu – działanie. Jest to pole do popisu dla tych, którzy myślą w kategoriach faktów, liczb i deadlinów. Wkraczają więc ZAWODNICY, pilnujący realizacji celów. To dzięki nim projekty są „dowożone” we właściwym czasie. Oni tego pilnują.
Jednak realizacja może się nie powieść, jeśli w ostatniej fazie projektu zabraknie PARTNERÓW. Dzięki nim praca odbywa się w atmosferze wzajemnego zaufania, osobistego zaangażowania i zrozumienia.
Budowanie zespołu wg modelu FRIS
Nie od dziś wiadomo, że efekt synergii następuje wtedy, gdy zespół może zdziałać więcej niż pojedynczy człowiek. Znajomość procesu FRIS dostarcza wskazówek, w jaki sposób wykorzystać potencjał poszczególnych pracowników w zespole, biorąc pod uwagę ich naturalny styl myślenia. Możemy wzmocnić zespół tak, aby stał się bardziej efektywny.
Może się okazać, ze konflikty występujące w naszym zespole, a wynikające z problemów komunikacyjnych da się rozwiązać, dzięki zrozumieniu i dopasowaniu języka komunikacji do poszczególnych osób. Łatwiej też studzić emocje, jeśli zwrócimy uwagę na to, z jakiego punktu widzenia patrzy duga strona i co jest dla innych w zespole ważne.
Niektóre zespoły, np. audytowy czy kontrolny, mają swoją specyfikę. Potrzebny jest w nich określony sposób myślenia i działania, zgodny z wykonywanymi zadaniami. Ważne jest, aby współdziałać w nim i dopełniać się, by w rezultacie kontrole i audyty służyły dobru firmy.
